Casgliadau ar agor, er gwaethaf drws yng nghau (tan Wanwyn 2021)

Mewn adroddiad i Bwyllgor Diwylliant Senedd Cymru heddiw, cyhoeddodd Pedr ap Llwyd fod modd cael mynediad i’r Llyfrgell Genedlaethol yn ddigidol, er y bydd y drysau ar gau tan wanwyn 2021.  Bydd staff yn dychwelyd o fis Medi 2020, gyda blaenoriaeth i staff sydd angen mynediad i’r archifau corfforol i ateb ymholiadau.

Mae hyn yn effeithiol hefyd ar Gomisiwn Brenhinol Henebion Cymru sydd yn adrodd fod amseru ail-agor eu hystafell ddarllen yn ddibynnol ar amserlen y Llyfrgell Genedlaethol.

Yn ei ddatganiad i Senedd Cymru, dywed Christopher Catling, Prif Weithredwr y Comisiwn “Os yw unrhyw beth wedi bod yn brysurach na’r arfer, yn rhannol oherwydd ein bod wedi gweld mawr nifer yr ymholiadau gan academyddion sy’n defnyddio cloi i ysgrifennu eu hymchwil eu hunain, gan haneswyr ysgrifennu hanesion lleol a theuluol a chan ymgynghorwyr cynllunio sy’n cael effaith amgylcheddol arolygon i gefnogi cynigion datblygu yn y dyfodol. Oherwydd bod cymaint o’r archif bellach wedi’i ddigideiddio neu yn ddigidol yn wreiddiol, rydym wedi gallu darparu gwasanaeth ‘busnes fel arfer’ gyda staff yn gweithio ohono adref.”

Mewn cyfarfod o Bwyllgor Diwylliant y Gymraeg a Chyfathrebu Senedd Cymru, nododd y Llyfrgellydd y collodd llyfrgell 95% o’i hincwm masnachol o ganlyniad i coronafeirws.

“Rydyn ni wedi bod yng nghau am fisoedd lawer a phan fyddwn ni yn ailagor dyw hi ddim yn ymddangos y gallwn ni agor yn llwyr tan tua’r gwanwyn o achos strwythur yr adeilad – mae’r siop yn fach, mae’r bwyty yn gul.”

Ychwanegodd bod y Llyfrgell mewn sefyllfa ariannol ansicr cyn i’r pandemig ddechrau.

“Doedd neb ohonom ni yn barod ar gyfer Covid-19. Doedden ni ddim yn barod fel sefydliadau diwylliannol,” meddai.

Nododd Pedr ap Llwyd yn ei gyflwyniad, o ganlyniad i COVID-19, fe fydd rhannau o gasgliadau’r archif ddigidol yn cyrraedd cymunedau, gan olygu fod yr archif yn cyrraedd cynulleidfa ehangach. Beth am i chi wahodd y Llyfrgell Genedlaethol i’ch cymuned chi?

Gallwch wylio cyfraniad Pedr ap Llwyd i Bwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu drwy ddilyn y linc yma: –

https://www.senedd.tv/Meeting/Archive/3c7b4ef4-2cce-49cc-bfc2-8725737918be?autostart=True