Newyddion

Cofio Tedi Millward

Teyrngedau i’r gwleidydd ac academydd Tedi Millward sydd wedi marw yn 89 oed

Gohebydd Golwg360
gan Ohebydd Golwg360
E G (Tedi) Millward yn 1969

E G (Tedi) Millward yn 1969 – Llun Golwg360

Mae’r cyn-wleidydd, darlithydd a chenedlaetholwr Edward Millward, neu Tedi Millward fel yr oedd yn cael ei adnabod, wedi marw yn 89 oed.

Astudiodd yn Ysgol Uwchradd Cathays yng Nghaerdydd ac yng Ngholeg Prifysgol De Cymru cyn mynd ymlaen i gael swydd fel darlithydd ym Mhrifysgol Aberystwyth. Bu’n diwtor Cymraeg i’r Tywysog Charles dros gyfnod o naw wythnos cyn yr Arwisgo yn 1969. Cafodd ei bortreadu gan yr actor Mark Lewis Jones mewn pennod o’r gyfres The Crown ar Netflix y llynedd.

Tywysog Charles yn dysgu Cymraeg yn labordy iaith Prifysgol Cymru Aberystwyth – Llun oddi ar wefan Tywysog Charles

Roedd yn aelod brwd o Blaid Cymru, gan sefyll dros y blaid yn Sir Aberteifi yn etholiad cyffredinol 1966, ac yna fel yr ymgeisydd yn Sir Drefaldwyn yn 1970. Cafodd ei ethol yn ddirprwy-lywydd Plaid Cymru yn 1966.

Tedi Millward, ynghyd a’r hanesydd John Davies oedd yn gyfrifol am sefydlu Cymdeithas yr Iaith yn 1962 a bu’n cefnogi ymgyrch Gwynfor Evans dros gael sianel Gymraeg yn ystod yr 1980au cynnar.

Roedd yn briod â Sylvia Hart, gan fagu dau o blant, y gantores ac actores Llio Millward, a’r awdur Andras Millward, fu farw ym mis Hydref 2016.

Dywedodd ei ferch, Llio Millward:

“Roedd dad yn berson diymhongar tu hwnt a rhaid oedd i mi ei nagio yn ofnadwy i ysgrifennu ei hunangofiant, Taith Rhyw Gymro.

“Ond gallwch weld o’i darllen ei fod, fel dywedodd Jamie Bevan, cyn-arweinydd Cymdeithas yr Iaith, yn y rhagair, wir yn ‘un o gewri tawel ein hiaith a’n diwylliant’.”

Cafodd ei hunangofiant, Taith Rhyw Gymro ei chyhoeddi gan Gwasg Gomer yn 2015.

“Bonheddig”

Bu Derec Llwyd Morgan yn gweithio gyda Tedi Millward ac wrth roi teyrnged iddo dywedodd ei fod yn ddyn “bonheddig a gwaraidd”.

“Er yn ddyn cyhoeddus, un mwyn anymwthgar oedd Tedi, bonheddig, gwaraidd, hardd ei wedd, a hoffai stori cystal â neb. Fel ei gydweithiwr Bobi Jones, un o Gymry di-Gymraeg Caerdydd ydoedd, un o ddisgyblion yr athro athrylithgar Elvet Thomas, un a feistrolodd yr iaith ac a garodd ei Phethe i’r fath raddau fel y daeth megis yn un o flaenoriaid y genedl.

“Cafodd gryn gyhoeddusrwydd y llynedd pan ffilmodd Netflix hanes y Tywysog Siarl yn cael tiwtorials gan Tedi yn yr Hen Goleg. Do, bu’n dysgu Charles; ond ni soniodd air amdano drwy’r blynyddoedd yr adnabûm i ef.”

Darllenwch y deyrnged lawn gan Derec Llwyd Morgan ar golwg360

Teyrngedau i Tedi Millward

Teyrngedau gan y sefydliadau oedd yn golygu cymaint iddo, gan wleidyddion, actorion a’r bobol oedd yn ei adnabod orau.

 

Poblogaidd

  1. 1 Cerdd Dant a Fi
  2. 2 Cyngerdd yn Amgueddfa Ceredigion i godi arian ar gyfer Wcrain
  3. 3 Cantata Cerdd Dant yn estyn croeso i’r ŵyl
  4. 4 Cân Ysgol Llangwyryfon
  5. 5 Ffair Nadolig Ysgol Penweddig

Digwyddiadau

Gŵyl

Y Ddawns Ryng-golegol 2024

19:00, 23 Tachwedd (£15 ar-lein / £18 ar y drws)
Cerddoriaeth

Cyngerdd Nadolig y Maer

19:00, 28 Tachwedd (Dim angen tocynnau - Cyfraniad ar y noson)
Theatr a ffilm

O Little Town of Aberystwyth

19:30, 29 Tachwedd – 19:30, 30 Tachwedd (£16.50 (£10) + £1.50 ffi)

Cylchlythyr